Historie

De Rode Kruislocatie kent een rijke geschiedenis, zowel op het gebied van stedenbouw als de maatschappelijke functie van ziekenhuis. Het ziekenhuis maakte onderdeel uit van het uitbreidingsplan van Berlage, de stedenbouwkundige Parkway van Dudok en lag in WOII in de de Atlantikwall-zone.

Ontstaan van het Rode Kruisziekenhuis en uitbreidingsplan Berlage

In 1868 wordt door het Haagsche Vrouwencomité een verpleegstersopleiding opgericht ten behoeve van het pas opgerichte Nederlandsche Rode Kruis. Na enkele decennia krijgt de opleiding de beschikking over een eigen les- en polikliniekruimte en in de jaren daarop ontstaan plannen voor een chirurgische kliniek. In 1901 wordt een kliniek geopend aan de Jan van Nassaustraat in Benoordenhout. In 1925 wordt een nieuw ziekenhuis gebouwd naar ontwerp van Eduard Cuypers aan de Sportlaan, de capaciteit groeit daarmee van 40 naar 147 bedden. Het ziekenhuis is gesitueerd aan de zuidzijde van de Sportlaan in de Vogelwijk tussen de Hanenburghlaan en de Goudenregenstraat, en grensde aan de noordzijde van de Bomenbuurt. Het ziekenhuisontwerp betrof een combinatie van een paviljoen- en corridorstructuur in een traditionalistische architectuur.Het ziekenhuis wordt gebouwd binnen het uitbreidingsplan van H.P. Berlage uit 1915 waarvan de nieuwe buurt, de Bomenbuurt, onderdeel was. Het ontbreken van goede oost-westverbindingen was voor de oorlog aanleiding geweest om de Sportlaan aan te leggen.

Tweede Wereldoorlog en Atlantikwall

In 1943 wordt het ziekenhuis, amper 18 jaar oud, alweer gesloopt door de Duitse bezetter vanwege de aanleg van de Atlantikwall, een verdedigingsstrook die dwars door Europa werd aangelegd als verdeling tegen de geallieerden. Voor de situering van de Atlantikwall in Den Haag had de bezetter voor een groot deel de zone rondom de Haagse Beek aangehouden; tussen Kijkduin en Zorgvliet kreeg de strook de functie van tankgracht met een breedte van maar liefst 27 meter. Dit betekende de sloop van de gesloten bouwblokken uit de jaren’20/’30 behorende bij de volgens plan van H.P. Berlage.

Stedenbouwkundig plan Parkway van W.M. Dudok

Na de oorlog was de zone van de Atlantikwall een grote vlakte. Voor deze brede en kale strook ontwierp Dudok in 1947 een wederopbouwplan waarin een duidelijk contrast met de oude vooroorlogse stad te zien is: in plaats van een herbouw van de oorspronkelijke compacte en relatief lage gesloten woningbouwblokken met de voor Berlage zo kenmerkende gebogen straten en korte zichtlijnen, komt Dudok met een lange doorlopende grootstedelijke parkway: een landschappelijk vormgegeven autoroute die het park Ockenburg met de Scheveningse Bosjes zou verbinden. Hoofdbestandsdeel is het groen dat het nieuwe verkeerstracé begeleidt en tevens zorgt voor een belangrijke openbare ruimte die werd ingericht met plantsoenen, waterpartijen en speelplekken. Bebouwing werd bedacht aan de randen van de strook, met hoofdzakelijk hogere bebouwing dan in de vooroorlogse wijken. In de wederopbouwplannen van W.M. Dudok is een nieuw ziekenhuis opgenomen in de wederopbouwstrook tussen de Segbroeklaan en de Sportlaan. Het nieuwe Rode Kruis ziekenhuis kreeg een centrale positie in het wederopbouwplan en verschoof iets naar het noordoosten ten opzichte van de voorganger.

Verbouwingen en uitbreiding met het Juliana Kinderziekenhuis

Na de oplevering van het ziekenhuis in 1960 vinden vele verbouwingen en uitbreidingen plaats om het hoofd te kunnen bieden aan het groeiend aantal patiënten en de nieuwe medische inzichten en modernisering van het ziekenhuiswezen toe te kunnen passen. Een belangrijk moment in de geschiedenis van het Rode Kruis ziekenhuis is de fusie met het Juliana Kinderziekenhuis (JKZ) in 1993, hetgeen resulteerde in de bouw van een nieuw kinderziekenhuis op de hoek van de Sportlaan en Fahrenheitstraat dat in 1999 in gebruik werd genomen. In 2004 fuseerden het RKZ, JKZ en Ziekenhuis Leyenburg en ontstond het HagaZiekenhuis. Door wijzigingen in de zorgverlening en bedrijfsvoering werd de behoefte aan het aantal bedden geleidelijk minder. Daarnaast werd het werken op meerdere locaties kostbaar waardoor besloten werd alle functies van de Sportlaan te verplaatsen naar de locatie Leyweg. Eind december 2020 verhuisden de laatste poliklinieken en sloot het Rode Kruisziekenhuis definitief de deuren. Vanaf 2021 was de locatie tijdelijk in gebruik als coronavaccinatie locatie.